مقدمه :
با رونق استفاده از فضاي مجازي و فناوري اطلاعات و ارتباطات و همه گير شدن آن تحولي عظيم در اين حوزه صورت گرفته است. تحولي که باعث ناميدن اين عصر به اين نام نيز شده است. اين تحول البته فرصت ها و تهديدهايي را همراه خود داشته است که درباره آن زياد خوانده و شنيده ايم. آنچه که امروز به آن مي پردازيم فرصت هايي است که اين فناوري و اين ابزار براي جوامع و آن هم در زمينه هايي خاص همچون نقادي، روابط اجتماعي و فکري و ... در اختيار ما گذارده است.
به زعم بنده آنچه باعث عقب افتادن برخي مناطق و شهرهاي کوچک از غافله رشد و پيشرفت کشور و حتي جهان شده است، غفلت ماست. غفلت ما از تحولات دانش و علم. غفلت ما از تحولات سياست و اقتصاد. براي نمونه وقتي نمي دانيم چرا به فلان استان فلان بودجه را داده اند يا فلان امکانات را داده اند هيچ تلاشي هم به جهت جذب آن بودجه يا امکان براي منطقه خود نمي کنيم و اين مهمترين درد ماست. و راه حل اين درد چيزي نيست جز آگاهي.
و آگاهي بدست نمي آيد مگر به جد و جهد و استفاده از ابزار و روش مناسب آن يعني ارتباطات.
اکنون به تشريح ظرفيت هاي اين فضا مي پردازيم:
- نقد و تحليل
امروزه در همه جاي جهان، چه کشورها و شهرهاي صنعتي و پيشرفته و چه دورافتاده ترين روستاها و افراد، مسئله نقد و تبادل نظر آن هم بر بستر اينترنت به عنوان ابزاري ساده و مهم براي تبادل نظر و ارتباط جمعي جا افتاده و بديهي است. خواه اين سايت ها مهم ترين سايتهاي خبري و سياسي و نظامي باشند، خواه سايتي مربوط به يک روستاي کوچک در يک جزيره کم جمعيت در دل اقيانوس. هر دو گروه کارکرد يکساني دارند.
نقد مربوط به آن دسته از افعال و صحبت ها و تصميم هايي مي شود که يا ديگران بطور مستقيم در آن محق هستند مثل مسائل يک شهر يک کشور و ... و يا بطور مستقيم ذيحق نيستند مثل مسائلي همچون ادبيات و هنر و .... و صرفا براي بهبود شرايط و ارائه نظر خود نقد مي کنند.
- شبکه سازي
يکي از رويکردهاي جديد در جهان ارتباطات همين رويکرد "شبکه اي" و "شبکه سازي" است. براي اين مهم مجبورم به سه گانه عصر اطلاعات مانوئل کاستلز ارجاع دهم و توضيح فني بيشتري ندهم. شبکه سازي به معناي ساده آن استفاده از ارتباطات براي انجام يا تسهيل يک فرآيند است.
شبکه سازي براي هدف مهم ما که رشد و توسعه محلي است به معناي استفاده از فضاي مجازي براي تکميل حلقه هاي مطالعه، نقد، بررسي، اصلاح، تصميم گيري و اجرا مي باشد. حلقه هايي که شايد از هم کمي فاصله داشته باشند. فاصله هاي مکاني و زماني، ولي بستر اينترنت براي کاستن اين فاصله ها و تسريع عمليات بسيار رهگشا خواهد بود.
- تربيت نيرو و کادر سازي
در يک مثال ساده از اين کارکرد مهم بايد عرض کنم، عده اي از بچه هاي فعال همين شهرستان اقدام به راه اندازي فضايي براي انجام فعاليت هاي فرهنگي مي کنند. اين دوستان براي تحقق اهدافشان مجبورند از افراد ديگر هم صنف خود کمک بگيرند و به نوعي گروهي از همفکران و ياران خود داشته باشند. عده زياد ديگري نيز از راه دور صرفا ناظر و خواننده اين گروه کوچک هستند. ظرفيت فضاي مجازي اينجا آشکار مي گردد که بطور تدريجي اين سايت اقدام به تربيت کادري از افراد محلي مي کند که در موضوعات خاص مورد علاقه شان با هم بهنجار! شده اند. يعني به يک ادبيات و فهم مشترک از موضوع رسيده اند و احتمالا مي توانند به هم کمک کنند و راه يکديگر را ادامه دهند. در واقع يک جوشش داشته باشند.
- تسهيل ارتباطات و تسريع امور
در اين زمينه نيز زياد گفته اند و زياد شنيده ايم. کوتاه اينکه امروز بواسطه وجود اين سايت يا ساير سايتهاي شهرستان، بنده که در شهري بسيار دور از شهرستان هستم از اخبار و اطلاعات، از مسائل مردم، از پيشنهادات و نقدهاي آنها، از افتخارات و برگزيدگانش مطلع مي شوم. گاه اين اطلاع موجب نشان دادن واکنشي مناسب حال آن موقعيت در زماني مناسب مي شود. و اين يعني تسريع امور. گاه مشکلي مي بينيم و با دوستان در ميان مي گذاريم. گاه فرصتي کشف مي شود و به اهلش اشاره مي کنيم و ....
- مستندسازي و آرشيو اطلاعات
آنچه در کنار خلاقيت و نواوري کمک شاياني به پيشرفت دانش بشري کرده است همين مسئله ساده مستند -انبار- نمودن دانش بوده است. به بيان ساده استفاده از فضاي مجازي و بخصوص سايت ها کمک مي کند تا انديشه ها و افکار مردم به سادگي ثبت و ضبط گردد و در فرصت هاي مناسب به ذهن ديگران نيز منتقل شود و چه بسا يک ايده مهم در ذهن کسي بوجود بيايد و به سرانجامي نرسد ولي بواسطه انتقال به ذهن ديگري، سر منشا تحولات عظيمي گردد.
- بکارگيري تمام ظرفيت نيروهاي محلي و غير محلي
همين مسئله ساده تسهيل ارتباطات يعني هر کسي هر جايي که هست بواسطه اشتراک موضوع و تمرکز بر موضوع بتواند افکارش را با ديگران به اشتراک بگذارد. نظر دهد و نظرات ديگران را بداند و اين همان استفاده از نيروي متخصص منطقه است که عمدتاً در خود منطقه حضور فيزيکي و کاري ندارد ولي مي تواند کمک کننده و رشد آفرين باشد.
- هم افزايي و اثربخشي تلاش هاي منفرد و گروهي
بواسطه مطلع شدن افراد از برنامه ها و تصميم هاي يکديگر، فضايي بوجود آمده که همه همشهريهاي عزيز در هر جايي که زندگي مي کنند از طرق مختلف آمادگي خود را براي همکاري در اين برنامه ها و فعاليت ها اعلام مي دارند. چه آنها که شماره تلفن دوستان را دارند، چه آنها که به سايت پيام مي دهند و چه کساني که از طريق ايميل و شبکه هاي اجتماعي با هم در ارتباط هستند. و اين نويد فرخنده اي است براي آباداني منطقه.
- آگاهي بخشي و استفاده از سرمايه اجتماعي منطقه
مردم شهرستان اکنون راهي براي اطلاع از اخبار و اطلاعات منطقه دارند و بهتر از قبل در جريان امور قرار مي گيرند. در زمانهاي خاص مانند انتخابات ها و ... نيز ابزار قابل اطميناني براي اطلاع از وقايع دارند. کاري که سال هاي گذشته اين سايت دنبال نموده و در مواقع بعدي نيز بخوبي دنبال خواهد کرد. اين فضا سبب تحولات شگرفي در حوزه همراهي اجتماعي مردم با نخبگان و فرهيختگان ايجاد مي نمايد.
همچنين مسئولان منطقه نيز از نظرات نخبگان و فرهيختگان و اقشار مختلف مردم درباره موضوعات مختلف آگاه شده و تصميم هاي مناسب را اخذ خواهند نمود. يا هر جا مشکلي براي مردم رخ داده باشد سريع به فکر حل آن خواهند بود. (البته در بهترين و خوشبينانه ترين حالات).
- مديريت فرصت هاي آزاد نيروهاي متخصص در جهت سازندگي
نيروي متخصص و فرهيخته ما - چه دانشجو و چه مشغول بکار و فارغ التحصيل - فرصتهايي آزاد دارد که مي تواند در فضاي مجازي به امور مختلفي بپردازد. تا اکنون نبود فضايي براي پرداختن به مسائل و معضلات شهرستان اين سرمايه عظيم و ارزشمند صرف استفاده هاي ديگر مي شد که مدتي است اين وقت و انديشه در خدمت رشد منطقه بکار گرفته مي شود.
- طراحي و تعريف کارکردهاي ترکيبي جهت استفاده حداکثري از فضاي سايبر (اقتصادي، فرهنگي و آموزشي و ...)
منظور از کارکردهاي ترکيبي خارج شدن از فضاي تک ساحتي نوشتن نقادي است. وقتي که فضاي يک سايت بخاطر مطالب انتقادي يا فرهنگي مخاطب بالايي مي يابد بهترين بستر براي کارکردهاي مرتبط ديگر تهيه مي شود. کارکردهايي همچون تبليغات براي شرکت ها و کسب و کارهاي محلي، معرفي توانمنديهاي مختلف منطقه اي، معرفي افراد لايق و توانمند منطقه در کسب و کار، ورزش و هنر و ... جهت الگوسازي براي جوانان و ... که اگر بخواهيم نام ببريم ليست طويلي خواهد شد. و اين خود ظرفيت بسيار عظيمي براي سايت ها و پرتال هايي از اين جنس خواهد بود.
پي نوشت:
- وظيفه ما در اين زمينه (نوشتن ديدگاه ها) توصيف بهترين حالت و وضعيت مطلوب براي اين موضوعات است، اينکه فضاي موجود اين چنين نيست، نه گفتنش دردي را دوا مي کند و نه شنيدنش و توصيف کردنش. ما وظيفه داريم بهترين وضعيت ها را براي رسيدن به آن، تحليل و البته بيان کنيم. اينکه به آن سمت برويم يا نرويم به همت جمعي بر مي گردد و نه همت شخص خاصي همچون من يا آقاي ايگرگ.
- انتظار ما بعنوان کساني که اين متن را تا حدي درک مي کنيم، از بزرگان علمي، فرهنگي و سياسي شهرستان اين است که توانمندي جوانان و دانشجويان شهرستان را جدي گرفته و در حمايت از اين دوستان براي در انداختن طرح هاي نو و رشد آفرين دريغ نکنند. از مسئولان دولتي فعلي و سابق گرفته تا بزرگان اقوام و طوايف و صنعت کاران و اساتيد و ....